لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه :24
بخشی از متن مقاله
تعريف دين
تعاريف مختلفي از ديدگاه علوم اجتماعي از دين ارائه شده است كه برخي از مهمترين آنها در اينجا ذكر مي شوند:
معادل انگليسي آن (Religion) است. اين لفظ معمولا از فعل لاتين (religere) مشتق شده و به معناي اجراي وظيفه، حرمت، نيروهاي برتر و تفكر عميق است. اسم وابسته به اين فعل، (religio) دلالت دارد هم به موضوع اين گونه شيفتگي دروني و هم به غايت فعاليتي كه با آن ملازم است. فعل لاتيني جديدتر ديگري يعني (religare) را ريشه اين اصطلاح ذكر كرده اند كه بر پيوند دلالت دارد (گولد، كولب، 427:1376).
نگاهي نسبتاً دقيق به تعاريف ذكر شده نشان مي دهد كه آنچه به عنوان عناصر اساسي و با اهميت در تعريف دين لازم است مورد توجه قرار گيرد، عبارتند از: باورها، اعمال و سازمان. اين سه عنصر به شكل مشخص در تعاريف دوركيم و گولد و كولب از دين آمده است.
تعريف جامعه شناسي دين
جامعه شناسي شاخه اي از علوم اجتماعي است كه به مطالعه پديده هاي اجتماعي يا واقعيتهاي اجتماعي در جوامع متحول و پيچيده مي پردازد. جامعه شناسي در آغاز بر اساس الگوي علوم طبيعي شكل گرفته بود و در واقع نوعي فيزيك اجتماعي بود كه در مطالعه پديده هاي اجتماعي به دنبال كشف قانون مندي هاي طبيعي اين پديده ها بود و بر روي هاي عيني و شناخت خصوصيات ظاهري و خارجي پديده ها تأكيد مي نمود و هدفش به دست آوردن شناخت عيني و به دور از داوري هاي ارزشي و بيطرفانه بود.
برخي ويژگي هاي پديده هاي انساني نظير آگاهي، اراده مند بودن، داشتن ذهنيت، قصد و نيت و معنا و تأثير آنها بر روش شناخت پديده هاي انساني باعث به وجود آمدن بينشي ديگر در علوم انساني شد كه به جاي شناخت خصوصيات ظاهري پديده ها به روش عيني بر شناخت معاني پديده ها به روش هاي دروني، ذهني و همدلانه تأكيد مي نمود و به جاي آنكه به دنبال تبيين پديده هاي انساني بود و به جامعه شناسي تفهمي و يا تفسيري و يا هرمنوتيكي معروف گشت.
جامعه شناسي ديني (The sociology of religion) يكي از شاخه هاي جامعه شناسي است كه در هر دو نحله اثبات گرا و تفهم گرا گسترش يافته است. هم دوركيم و هواداران او به دنبال مطالعه جدي پديده هاي ديني از ديدگاه جامعه شناسي بوده اند و هم «وبر» و طرفداران او رفتارهاي ديني را از منظر جامعه شناسي پژوهش نموده اند. اگر گفته ريمون آرون، جامعه شناس فرانسوي، را بپذيريم كه به تعداد جامعه شناسان مي تواند تعريف جامعه شناسي وجود داشته باشد؛ مي توان گفت كه به تعداد جامعه شناسان ديني، تعريف جامعه شناسي دين وجود دارد. در اينجا نمونه هايي از تعريف هاي جامعه شناسي دين ذكر مي شوند:
اگر به تعاريف ذكر شده از جامعه شناسي ديني توجه شود، مي توان اين تعاريف را در دو دسته نهادگرا و كنش گرا طبقه بندي نمود. رويكرد اثبات گرايانه و نهادگرايانه در مطالعات جامعه شناسي ديني به شكل جدي با دوركيم آغاز مي شود. لازم به ذكر است كه اگوست كنت نيز در پويايي شناسي اجتماعي خود و به ويژه در مبحث قانون مراحل سه گانه، ديدگاه جامعه شناختي خود را درباره دين كه همانا ديدگاه اثبات گرايانه و تحول گرايانه است ذكر نموده است. رويكرد دوم يا رويكرد كنش گرا به پيشگامي ماكس وبر مطرح شده است. وبر جامعه شناسي را علم مطالعه كنش هاي اجتماعي معنادار مي داند و بنيانگذار جامعه شناسي تفهمي است. در مطالعه كنش گرايانه از دين بر معناي رفتارهاي ديني تأكيد مي شود كه بايد با همدلي و تجربه زيسته شناخته شود و يا به عبارت دقيق تر فهميده شود. اين تفهم يا فهم همدلانه بايد در مرحله بعد تبيين گردد. به همين جهت رويكرد وبر در مطالعات جامعه شناختي دين تنها تفهمي يا تفسيري نيست بلكه تفهم تبييني است.
تاريخچه جامعه شناسي دين يا مطالعات جامعه شناختي دين
مطالعات اوليه جامعه شناختي درباره دين از نظر روش شناختي داراي سه ويژگي تحول گرايانه، اثبات گرايانه و روان شناختي است. اين خصوصيات را مي توان در آثار كنت، تايلور و اسپنسر مشاهده كرد. در جامعه شناسي اگوست كنت يكي از مفاهيم اساسي به اصطلاح قانون مراحل سه گانه بود كه بر اساس آن انديشه بشري به شكل تاريخي و ضروري از مرحله رباني و متافيزيك گذشته و به مرحله اثباتي رسيده است.
در آثار تايلور (فرهنگ ابتدايي) و اسپنسر (اصول جامعه شناسي) توضيحات دقيق تري درباره مراحل تحول دين و به ويژه منشأ دين به چشم مي خورد. به باور تايلور و اسپنسر [پذيرش] روح ويژگي اصلي اعتقاد ديني است و ايده روح از تفسير ناصحيح رؤيا و مرگ به دست آمده است.
اين دو انديشمند نيز مانند كنت پديده هاي ديني را بر اساس تمايلات روان شناختي، خطاهاي فكري و شرايط زندگي اجتماعي توضيح مي دادند. در قرن نوزدهم، دانشمندان ديگر به ويژه كارل ماكس و جيمز فريزر نيز در مطالعه دين رويكرد مشابهي داشتند.
رويكرد ديگري در مطالعه دين وجود دارد كه توسط اميل دوركيم در كتاب صور بنياني حيات ديني مطرح شده است. هر چند اين نگاه قبلاً توسط فوتسل دوكلانژ (معلم دوركيم) مطرح شده بوده است. از ديدگاه دوركيم در همه جوامع تمايزي بين امر مقدس و نامقدس وجود دارد. او بيان مي دارد كه دين، نظامي يكپارچه از باورها و اعمال در ارتباط با امور مقدس است، اموري كه متمايز و ممنوع هستند، اين باورها و اعمال گروندگان به آنها را در اجتماع، واحدي كه كليسا ناميده مي شود، با هم متحد مي سازد. در نظريه دور كيم جنبههاي اجتماعي دين بيشتر مورد تأكيد است. از نظر دوركيم كاركرد مناسك مذهبي تأييد برتري اخلاقي جامعه بر اعضاي آن و همچنين حفظ همبستگي اجتماعي است.
متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.
دانلود فایل
نام فایل | حجم فایل |
---|---|
17_744499_2313.zip | 16.1k |